| Descricion | Di SARTHOU nas súas "Catedrais de España" (1946), seguindo en parte apúntelos históricos da catedral de Tuy" do cóengo RODRÍGUEZ BRANCO (1879) que o aspecto xeral do monumento é de castelo feudal, cos seus defensas de almenas e troneras, coa torre edificada xunto ao campanario polo emperador Afonso VII. Non ostenta altas torres como outras catedrais, salvo o cimborrio ou cúpula. As once campás áchanse colgadas sobre a parede lateral do Norte nun baixo campanario. A maior, do reloxo, chamada "Santa Ana", é de 1549; as outras son dos séculos XVIII e XIV. Engade SARTHOU que todo o exterior é interesante neste amorno-castelo. Outra grosa e alta torre-campanario románico, igualmente de patinada pedra sillería, defende a porta ao lado Norte; e outra, encostada en 1419 ao campanario. |
|---|---|
| Protección |
Ben: Catedral da Asunción Comunidade Autónoma: C. A. Galicia Provincia: Pontevedra Municipio: Tui Categoría: Monumento Código: (R. I.) - 51 - 0000827 - 00000 Rexistro: (R. I.) REXISTRO BIC INMOBLES: Código definitivo Data de Declaración: 03-06-1931 Data Boletín Declaración: 04-06-1931 Fonte: Ministerio de Cultura (2008) |
| Graffitti |
Hai escasos grafitos na torre, debido á dureza dos muros de granito. Con todo en case todas as campás hai un grafito interior ou exterior de "Gonzalo canpanero" que estivo de 8 a 12 anos segundo os textos. Tamén hai outro, datado en 1615, na escaleira da torre. |
| Pombas e outras pragas | A pesar de atoparse sen protección pasiva contra as aves, non hai excesiva sucidade na sala de campás, aínda que estas ven afectadas, na parte interior por manchas producidas polos excrementos. |
| Campás |
Na torre hai os tres conxuntos habituais de campás, situados esta vez en dous niveis diferenciados. Na parte superior as dúas campás do reloxo e a de sinais, situadas en sendas estruturas metálicas, posiblemente góticas e de gran interese. A campá das horas de autor anónimo, está datada en éraa 1549, é dicir 1521, sendo unha das últimas campás da península que utilizan esta antiga datación. A dos cuartos é de VEIGA (1723) e a pequena de sinais de autor anónimo (1776). Debaixo hai un conxunto de oito campás, as seis maiores cos cepos de madeira renovados, das que as catro de volteo están rotas, posiblemente por utilizarse con badajos característicos de campás fixas e non de campás en movemento. Seis destas campás son do século XIX, entre elas as tres maiores, obra de José Félix PEREIRA DOUS SANTOS de Braga (1825, 18226, 1829) e outra de Miguel José DÁ SILVA SANTOS (1887). As outras dúas pequenas, de 1813, de autor anónimo. As outras dous restantes son do século XVIII: unha asinada por RUCABADO cara a 1785 e outra anónima do mesmo autor da campá de sinais antes dita, e fundida en 1779. |
| Toques tradicionais de campás |
Supomos que os toques estaban baseados no repique das tres pequenas e a maior (utilizada tamén para os sinais diarios) e o volteo (ou abalo) das catro centrais, utilizadas para sinalar os distintos toques de coro e outras celebracións ou festividades. O último campanero, cego, tocou ata os anos 1950. |
| Toques actuais de campás |
Os toques actuais limítanse a golpes cos electromazos exteriores das poucas campás útiles (4 de oito litúrxicas, 1 de 2 do reloxo, e ningunha campá de sinais). Así se tocan as horas sen repetición, coa campá correspondente, sen sinalar os cuartos coa outra. Tamén se fan os sinais de ángelus ás 12:01 con tres veces tres golpes da campá maior, sen outro sinal ao longo da mañá. |
| Proposta de toques de campás |
Deben programarse xa que logo novos toques de campás, relacionados cos xeitos tradicionais (e non imitadas) de toque. En xeral estamos falando duns toques de oración ao longo do día (mañá, mediodía e tarde, un toque de cuartos e de horas preferentemente durante as 24 horas, pero realizando os cuartos con campás menores, e uns diversos toques segundo a celebración e o acto. Polo xeral un toque de coro máis sinxelo para os días de diario, outro para os domingos, outro para os domingos de Pascua e Nadal, outro para as Festas (no sentido litúrxico da palabra, que corresponden ás antigas Segundas Clases) outro para as Solemnidades (antigas festas de Primeira Clase) e o toque xeral para as Solemnidades maiores, por dicilo dalgún modo, isto é, sen pretender acoutalo, Pascua, Nadal, Corpus Christi, Inmaculada e San Telmo. Do mesmo xeito deben programarse toques de defuntos e todos aqueles que a Catedral necesite, de maneira que queden gravados no computador, sen que se interveña na súa composición, de maneira que soamente pulsando o toque correspondente este interprétese de xeito automático e completa. En calquera caso os mecanismos deben adaptarse ás instalacións existentes, de maneira que interpreten os toques tradicionais e non impidan os toques manuais. De xeito especial parece necesario que as dúas campás do reloxo toquen exclusivamente mediante o mazo de gravidade exterior, mentres que as catro campás fixas sena tocadas mediante mecanismos que tiren dos badajos directamente, o que resulta de maior velocidade e sonoridad orixinal. |
| Intervencións |
Realizáronse recentes intervencións na torre e no conxunto de campás, de gran alcance pero difíciles de entender. Así, substituíronse todos os mazos das campás litúrxicas, pero non se restauraron as catro campás de volteo (ou de abalo) rotas. Tampouco se quitaron os electromazos trifásicos antigos, engadindo outros máis actuais monofásicos. A primeira electrificación foi realizada por RELOXERÍA PAGÁN de Vigo. A segunda restauración foi promovida por Patrimonio da Xunta de Galicia, e realizada pola empresa JERÓNIMO de Braga. |
| Actuacións urxentes | Non deben tocarse as campás que teñen dúas electromazos con ambos os mecanismos senón cun só, o máis moderno, xa que o toque ao unísono pode producir a inmediata rotura da campá. |
| Propostas |
De xeito xeral, as catro campás rajadas deben ser soldadas para recuperar a sonoridad orixinal. As dúas campás pequenas deben colgar dunha viga de madeira, xa que precisamente estas máis agudas inflúense máis polo soporte metálico, modificando o seu son orixinal. As campás de volteo deben balancear e voltear, segundo tradición, con motores de impulsos, dispostos á beira oposto da panca, e no mesmo lado porase un electromazo exterior, para os sinais correspondentes. Para as campás fixas é máis conveniente que un mecanismo, preferentemente pneumático, tire dos propios badajos, de modo que se consegue unha maior velocidade, así como non interfere nos posibles toques manuais. Finalmente o reloxo, unha das pezas máis importantes do conxunto, debería ser restaurado e posto en funcionamento. En caso de permanecer parado non debe desmontarse nin baixarse, senón permanecer no seu lugar orixinal, o máis apropiado para a súa restauración. |
| Autor | |
Bibliografía (Pódese ordenar por calquera dos campos)
| Autor | Título | Data |
|---|---|---|
| CALVETE HERNÁNDEZ, Pascual | Catedral de Tuy (Pontevedra) | 1991 |
| LOMBARDERO, Xavier | El Ministerio de Cultura cataloga las campanas catedralicias gallegas | 2007 |
| INVITADO | Santiago de Compostela: Las catedrales gallegas carecen de equipos de mantenimiento continuo | 2008 |
| FERREIRA, Antón | Tui cambia las campanas por matracas en Semana Santa | 2015 |
| BERNÁRDEZ, Judit | Las campanas repican por San Telmo | 2019 |
| NOTICIAS DE TUI | Tui tendrá un concierto de campanas en las fiestas de San Telmo | 2019 |
