San Francisco - SANTIAGO DE CHILE (METROPOLITANA DE SANTIAGO)

San Francisco - SANTIAGO DE CHILE METROPOLITANA DE SANTIAGO

Campanas actuales

Campana de señales.

(Referencia 10291)

Localización Claustro
Diámetro (en cm) 50
Altura del bronce 35
Peso aproximado (en kilos) 72
Año fundición 1750ca
Descripción La campana presenta una decoración usual en campanas coloniales de pequeño tamaño, sin añadir información, de carácter mas bien decorativo y consistente en varios cordones que recorren el perfil de la campana.
Asas (Asa de 2 orejas)
Hombro (H) (Cordón inciso)
tercio (T) (2 cordones)
Medio pie (MP) (3 cordones)
Pie (Cordón)
Yugo Colgada con cables de un viga de madera.
Estado actual Buena.
Mecanismos de toque Cuerda al badajo.

Autores de la documentación

  • SATO, Eduardo (03-03-2006)
  • SATO, Eduardo (22-10-2010)
Editor de la ficha ÁLVARO MUÑOZ, Mari Carmen; LLOP i BAYO, Francesc
Actualización 15-03-2017
3 Fotos

Campana de salida de misa

(Referencia 10292)

Localización Interior del templo
Diámetro (en cm) 32
Altura del bronce 27
Peso aproximado (en kilos) 19
Año fundición 1800ca
Descripción La campana presenta una decoración usual en campanas coloniales de pequeño tamaño, consistente en varios cordones que recorren el perfil de la campana.
Asas Asa de 3 orejas
tercio (T) 3 cordones.
Medio (M) 3 cordones.
Medio pie (MP) cordón.
Pie 3 cordones.
Yugo Colgada con sogas de una vara de hierro.
Estado actual Buena.
Mecanismos de toque Cuerda al badajo

Autores de la documentación

  • SATO, Eduardo. (27-10-2010)
  • SATO, Eduardo (27-10-2010)
Editor de la ficha ÁLVARO MUÑOZ, Mari Carmen; LLOP i BAYO, Francesc
Actualización 14-03-2017
3 Fotos

Cuartos menor (A)

(Referencia 13804)

Localización Linterna
Diámetro (en cm) 36
Altura del bronce 27
Peso aproximado (en kilos) 27
Año fundición 1750ca
Descripción Campana fechable a la época colonial, a juzgar por sus características morfológicas y epigráficas. Posiblemente se utilizó como campana de señales o como campana litúrgica, previamente a desempeñarse con funciones horarias
Asas Asa simple de 2 orejas
tercio (T) (2 cordones)
Medio pie (MP) (3 cordones)
Toques tradicionales de campanas Señales o toques litúrgicos - Cuartos del reloj
Toques actuales de campanas No se toca
Yugo Colgada con cadenas de una viga de madera
Estado actual Presenta una fisura que afecta la sonoridad, si bien no ha perdido la resonancia - Posee un mazo exterior excesivamente grande, posible causal de rotura - La instalación resultó dañada tras el terremoto de 2010, quedando la campana colgando de sus cadenas, en peligro de su conservación
Mecanismos de toque Mazo exterior por gravedad, de gran tamaño
Actuaciones urgentes Debiera revisarse la instalación, a fin de preservar la campana de una eventual caída
Propuestas Debiera soldarse por una empresa especializada, a fin de recuperar la sonoridad original del conjunto - Debiera reemplazarse el mazo exterior por uno mas proporcionado al tamaño de la campana
Valoración Campana histórica de gran valor patrimonial

Autores de la documentación

  • SATO, Eduardo (03-03-2006)
  • SATO, Eduardo (09-12-2010)
  • SATO, Eduardo (09-01-2017)
Editor de la ficha SATO, Eduardo
Actualización 23-01-2017
10 Fotos

Cuartos mayor (B)

(Referencia 10300)

Localización Linterna
Diámetro (en cm) 64
Altura del bronce 52
Peso aproximado (en kilos) 152
Descripción La ubicación de la campana impide su total documentación.
Yugo Colgada con cadenas de una viga de madera.
Estado actual Buena.
Mecanismos de toque Mazo exterior por gravedad antiguo.
Notas Inaccesible sin medios extraordinarios.

Autores de la documentación

  • SATO, Eduardo (03-03-2010)
  • SATO, Eduardo (09-12-2010)
Editor de la ficha ÁLVARO MUÑOZ, Mari Carmen; LLOP i BAYO, Francesc
Actualización 15-03-2017
3 Fotos

Horas del reloj (C)

(Referencia 10298)

Localización linterna
Diámetro (en cm) 100
Altura del bronce 80
Peso aproximado (en kilos) 579
Año fundición 1855
Descripción La campana presenta una inscripción que señala su dedicación a funciones horaria: "PARA EL RELOJ DE SAN FRANCISCO AÑO 1855 EN CHILE."
Asas (asa de 4 orejas)
tercio (T) (cordón)
Medio (M) "PARA EL RELOJ DE / SAN FRANCISCO / AÑO 1855 EN CHILE"
Medio pie (MP) (cordón)
Pie (3 cordones)
Yugo Colgada con cadenas de una viga de madera. Fijada con una vara de hierro para que no oscile.
Estado actual Buena.
Mecanismos de toque Mazo por gravedad antiguo.

Autores de la documentación

  • SATO, Eduardo (03-03-2006)
  • SATO, Eduardo (09-12-2010)
Editor de la ficha ÁLVARO MUÑOZ, Mari Carmen; LLOP i BAYO, Francesc
Actualización 15-03-2017
7 Fotos

Campana (1)

(Referencia 13797)

Localización Sala de campanas
Diámetro (en cm) 44
Altura del bronce 35
Peso aproximado (en kilos) 49
FundidorFUNDICIÓN LIBERTAD (SANTIAGO DE CHILE)
Año fundición 1890ca
Descripción Campana industrial de pequeño formato
Asas Asa de 4 orejas
Hombro (H) Cordón inciso
tercio (T) (2 cordones)
Medio (M) (00) Anagrama de la Fundición Libertad (FL+)
Medio pie (MP) (2 cordones)
Toques tradicionales de campanas Diversos toques litúrgicos y conventuales
Toques actuales de campanas Toques litúrgicos ocasionales
Yugo Colgada con una cadena de una viga de madera
Estado actual La campana se encuentra mal instalada, con una larga cadena de hierro que permite una excesiva oscilación - La campana fue limpiada el año 2016
Mecanismos de toque Cuerda atada al badajo para efectuar toques manuales - Electromazo
Propuestas Debiera modificarse la instalación, para así evitar el excesivo movimiento de la campana - El sistema de toque eléctrico puede conservarse, siempre que se revise el punto de percusión
Valoración Campana interesante. Puede refundirse en caso de rotura tras su documentación.

Autores de la documentación

  • SATO, Eduardo (03-03-2006)
  • SATO, Eduardo (09-12-2010)
  • SATO, Eduardo (09-01-2017)
Editor de la ficha SATO, Eduardo
Actualización 24-01-2017
12 Fotos

Campana (2)

(Referencia 13798)

Localización Sala de campanas
Diámetro (en cm) 51
Altura del bronce 38
Peso aproximado (en kilos) 77
Año fundición 1750ca
Descripción Campana de fundición muy basta, fechable a la época colonial a juzgar por sus características morfológicas y epigráficas.
Asas Gran asa simple de 3 orejas
Hombro (H) Cordón inciso
tercio (T) (4 cordones)
Medio pie (MP) (4 cordones)
Toques tradicionales de campanas Diversos toques litúrgicos y conventuales
Toques actuales de campanas Toques litúrgicos ocasionales
Yugo Colgada con cadenas de una viga de madera
Estado actual Erosionada en la boca - Limpiada el año 2016
Mecanismos de toque Cuerda atada al badajo para efectuar toques manuales - Electromazo
Propuestas El sistema de toque eléctrico puede conservarse, siempre que se revise el punto de percusión
Valoración Campana histórica de gran valor patrimonial

Autores de la documentación

  • SATO, Eduardo (03-03-2006)
  • SATO, Eduardo (09-12-2010)
  • SATO, Eduardo (09-01-2017)
Editor de la ficha SATO, Eduardo
Actualización 23-01-2017
11 Fotos

Campana (3)

(Referencia 13799)

Localización Sala de campanas
Diámetro (en cm) 80
Altura del bronce 75
Peso aproximado (en kilos) 296
FundidorSIERRA, MIGUEL DE (SANTIAGO DE CHILE)
Año fundición 1846
Descripción Esta campana, de forma alargada, constituye uno de los últimos ejemplos de bronce fundido bajo la tradición colonial.

Respecto a su autor -como ha señalado Francesc Llop-, se trata de un caso singular, y podría prestarse para un estudio biográfico en mayor profundidad. Con ese apellido (o bien Sierra o de la Sierra) existió un grupo de al menos veinte fundidores cántabros, que a lo largo de los siglos XVIII y XIX se dedicaron especialmente a la fundición ambulante dentro de España y sus antiguas colonias. Generalmente hacían un viaje anual. Partían en primavera, permanecían todo el verano fabricando unas cuantas campanas, y regresaban en invierno a su tierra. ¿Habrá tenido relación con ellos Miguel de Sierra? Sus piezas forman parte del grupo postrero de campanas coloniales, devenidas del taller y de la mano personal de un artesano; sistema de fabricación que para 1846 tenía los días contados.

En cuanto a la epigrafía, esta consiste en cordones decorativos, y datos acerca del fundidor y año de fundición. De ese modo, pone en el medio pie: "DEMANO DE MYGVEL SYERRA AÑO 1846", fórmula usada por el fundidor a modo de marca de fábrica (también presente en una de sus campanas, instalada en la Catedral)
Asas Asa de 4 orejas
tercio (T) (cordón)/
(2 cordones)
Medio pie (MP) (3 cordones)/
"DEMANO DE MYGVEl SYERRA AÑO 1846"/
(cordón)
Toques tradicionales de campanas Diversos toques litúrgicos y conventuales
Toques actuales de campanas Toques litúrgicos ocasionales
Yugo Colgada con cadenas de dos vigas de madera
Estado actual Presenta diversas marcas en el pie, aparentemente provocadas por un elemento percusivo exterior. Aquello se relaciona directamente con el sistema de toque descrito por Peter Schmidtmeyer en la década de 1820, consistente en golpear la campana en su borde exterior mediante trozos de metal, para así generar una suerte de "redoble" ininterrumpido. Es posible que dichas marcas constituyan un vestigio de esa antigua forma de toque - La campana fue limpiada el año 2016
Mecanismos de toque Cuerda atada al badajo para efectuar toques manuales - Electromazo
Propuestas El sistema de toque eléctrico puede conservarse, siempre que se revise el punto de percusión
Valoración Campana histórica de gran valor patrimonial

Autores de la documentación

  • SATO, Eduardo (03-03-2006)
  • SATO, Eduardo (09-12-2010)
  • ÁLVARO MUÑOZ, Mari Carmen; LLOP i BAYO, Francesc (09-01-2017)
Editor de la ficha SATO, Eduardo
Actualización 23-01-2017
20 Fotos

San Buenaventura (4)

(Referencia 13801)

Localización Sala de campanas
Diámetro (en cm) 88
Altura del bronce 76
Peso aproximado (en kilos) 395
FundidorCORBEAUX Y CIA, FUNDICIÓN YUNGAI DE SANTIAGO (SANTIAGO DE CHILE)
Año fundición 1896
Descripción Esta campana, refundida en 1896 según un original de 1808, constituye un temprano (y acaso único) caso de reconstrucción de una pieza histórica durante el siglo XIX. Posiblemente, el interés por conservar una copia de esa antigua campana se debió al nombre de Toesca, que debió asociarse al del gran arquitecto, sepultado en este templo. No obstante, es imposible que este haya participado en su fundición, ya que murió en 1799, es decir, 9 años antes de la fecha de fabricación de la campana.

En cuanto a la epigrafía, esta consiste en cruces, cordones y rombos decorativos; y datos acerca del primer fundidor, el refundidor (incluyendo ambas fechas), su dedicación, y quienes encomendaron su fundición y refundición. De ese modo, pone en el tercio: "FECIT TOESCA ANNO 1808 REFECIT CORBEAUX ANNO 1896", es decir, "HIZO TOESCA AÑO 1808 REHIZO CORBEAUX AÑO 1896"; luego en medio "SIENDO GUARDIAN EL RP MIGUEL TORO"/ "SAN BUENAVENTURA"; y finalmente en el medio pie: "LA MANDO HACER SIENDO GUARDIAN EL R. P. JUBILADO F. BUENAVENTURA ARANGUES"
Asas Asa de 6 orejas (propia de las campanas industriales de la segunda mitad del siglo XIX)
tercio (T) (cordón)/
(rombo) . (rombo) . "FECIT TOESCA ANNO 1808 REFECIT CORBEAUX ANNO 1896" ./
(cordón)
Medio (M) (00)"SIENDO GUARDIAN (falta la E)L (cruz) (falta la R) P MIGUEL TORO"/
(cruz) "SAN BUENAVENTURA" (cruz)/
(cruz)
Medio pie (MP) (cordón)/
(rombo) "LA MANDO HACER SIENDO GUARDIAN EL R. P. JUBILADO F. BUENAVENTURA ARANGUES"/
(cordon)
Toques tradicionales de campanas Diversos toques litúrgicos y conventuales
Toques actuales de campanas Toques litúrgicos ocasionales
Yugo Colgada con ganchos de dos vigas de madera (solo de 4 de las 6 orejas)
Estado actual La campana posee un badajo de doble articulación (típico de las campanas coloniales), que no se corresponde con la fecha de refundición. Posiblemente se trate del badajo original de 1808 - La campana fue limpiada el año 2016
Mecanismos de toque Cuerda atada al badajo para efectuar toques manuales - Electromazo
Propuestas El sistema de toque eléctrico puede conservarse, siempre que se revise el punto de percusión - Debiera reforzarse la instalación, utilizando para ello las 6 orejas de las asas
Valoración Campana histórica de gran valor patrimonial

Autores de la documentación

  • SATO, Eduardo (03-03-2006)
  • SATO, Eduardo (09-12-2010)
  • SATO, Eduardo (09-01-2017)
Editor de la ficha SATO, Eduardo
Actualización 24-01-2017
33 Fotos

Nuestra Señora de Purísima y Nuestro Padre San Francisco (5)

(Referencia 13802)

Localización Sala de campanas
Diámetro (en cm) 182
Altura del bronce 125
Peso aproximado (en kilos) 3491
FundidorMOLINIÉ (SANTIAGO DE CHILE)
Año fundición 1855
Descripción Si existe un artesano que represente la transición desde el modelo de campana colonial hacia el industrial, ese es S. C. Molinié. Como ocurre en otros casos, no se conoce información biográfica de este maestro. No obstante, a juzgar por su apellido, podría suponerse que se trataba de un inmigrante europeo (posiblemente francés) asentado en Santiago, donde abriría una fundición hacia la década de 1850.

En varios aspectos, esta campana (una de las mayores de la ciudad) aún se mantiene fuertemente apegada al modelo de construcción colonial. El acabado es aún irregular, propio de la fabricación artesanal; todavía está presente el asa de cuatro orejas, que luego se reservaría solo a campanas más pequeñas; la sonoridad es aún “experimental”, y la epigrafía se mantiene apegada a la antigua tradición de información, mayoritariamente histórica (aunque se dispone de modo diferente, principalmente en el medio y no solo en el tercio o en el medio pie, como había sido usual hasta ese entonces) . Es justamente en la epigrafía, en la firma del autor, donde puede apreciarse una diferencia aparentemente irrelevante, pero en el fondo sustancial entre estas campanas y los antiguos bronces coloniales. Si los maestros del pasado firmaban sus obras con su nombre, acompañado de expresiones personales como “ME FECIT” o “DE MANO DE”, la campana de Molinié lo hace del siguiente modo: "ST . CR MOLINIE" I CA". Como puede verse, en las palabras “I CA [Y COMPAÑÍA]” se hace presente la idea de una manufactura ya no artesanal, sino ligada a un centro de fabricación de mayor envergadura. Lo que sería la tónica en la fundición a lo largo de la segunda mitad del siglo XIX, encontraba su primer atisbo en el trabajo de Molinié.
Respecto a la inscripción, consiste principalmente (como se adelantó) en datos acerca de su dedicación, año de fundición y fundidor; a los cuales se agrega un epigrama laudatorio, cordones y flores decorativas. De ese modo pone en el tercio: "GLORIA ALTISSIMO DOMINO", es decir, "GLORIA AL SEÑOR ALTISIMO"; luego en el medio: "FUE DEDICADA A N S DE PURISIMA I A N. P. S. FRANCISCO POR SUS HIJOS DE ESTA PROVINCIA DE LA SANTISIMA TRINIDAD DE SANTIAGO DE CHILE EN EL ANO DEL SEÑOR DE 1855"; y finalmente en el medio pie: "ST . CR MOLINIE" I CA".
Asas Asa de 4 orejas muy gruesas
Hombro (H) 2 cordones incisos
tercio (T) (flor) - "GLORIA ALTISSIMO DOMINO" - (flor)
Medio (M) "FUE DEDICADA A N S DE PURISIMA I A N. P. S - FRANCISCO POR SUS HIJOS DE ESTA PROVINCIA - DE LA SANTISIMA TRINIDAD DE - (flor) SANTIAGO DE CHILE EN EL ANO DEL SEÑOR DE 1855"
Medio pie (MP) (3 cordones)
"ST . CR MOLINIE" I CA".
(cordón)
Toques tradicionales de campanas Diversos toques litúrgicos y conventuales
Toques actuales de campanas Toques festivos ocasionales
Yugo Colgada con ganchos de cuatro grandes vigas de madera (sobrepuestas en pares)
Estado actual La campana posee un badajo excesivamente grande en relación a su grosor (mas bien delgado), que pone en peligro su conservación. De hecho, ya puede observarse una pequeñísima fisura en la boca, correspondiente con el punto de percusión. Por otro lado, el electromazo se ha desprendido, quedando solo la vara de sujeción de la bola, la cual ha abollado la campana con sus sucesivos golpes (en efecto, la campana parece haber sido construida con un gran porcentaje de cobre, lo cual la hace mas blanda y frágil frente a eventuales golpes) - Presenta diversas marcas en el pie, aparentemente provocadas por un elemento percusivo exterior. Aquello se relaciona directamente con el sistema de toque descrito por Peter Schmidtmeyer en la década de 1820, consistente en golpear la campana en su borde exterior mediante trozos de metal, para así generar una suerte de "redoble" ininterrumpido. Es posible que dichas marcas constituyan un vestigio de esa antigua forma de toque
Mecanismos de toque Cuerda atada al badajo para efectuar toques manuales - Electromazo
Actuaciones urgentes Debiera cambiarse el badajo, que pone en peligro la conservación de la campana
Propuestas El sistema de toque eléctrico puede conservarse, siempre que se revise el punto de percusión
Valoración Campana histórica de gran valor patrimonial

Autores de la documentación

  • SATO, Eduardo (03-03-2006)
  • SATO, Eduardo (09-12-2010)
  • SATO, Eduardo (09-01-2017)
Editor de la ficha ÁLVARO MUÑOZ, Mari Carmen; LLOP i BAYO, Francesc
Actualización 14-03-2017
15 Fotos
  • Volver a la página anterior
  • Menu inicial CAMPANERS DE LA CATEDRAL DE VALÈNCIA
    Campaners de la Catedral de València
    © Campaners de la Catedral de València (2024)
    campaners@hotmail.com
    Actualización: 16-04-2024
    Convertir a PDF

    Connectats: 30 Visitants: 29 Usuaris: 1 - alepuz