| Localización | Tellado |
|---|---|
| Diámetro (en cm) | 104 |
| Altura do bronce | 104 |
| Bordo | 11 |
| Peso aproximado (en quilogramos) | 651 |
| Ano de fundición | 1511 |
| Descricion |
A campá utiliza dous tipos de letra gótica. Na parte superior emprega as maiúsculas mentres que na inferior utiliza letras minúsculas. Debido ao tamaño relativamente grande, esta campá, a máis antiga e importante da torre, une varias inscricións habitualmente separadas. Na parte superior di "IHS # LAUDATE EN INCINBALIS # UENESONAMTIBUS # LAUDATE EN # INCINBALIS # IUBILACIONIBUS # ONIS # SOITUS # " / " # S # ANA # (cruz) LAUDATE DOMINUN # ERA DE MILEQUINIENTUS # EXXXXENUEUE ANOS # " A primeira liña corresponde ao salmo 150:5 "LAUDATE EUM IN CIMBALIS BENESONANTIBUS LAUDATE EUM IN CIMBALIS JUBILATIONIS OMNIS SPIRITUS LAUDET DOMINUM" que significa ENCOMIÁDELLE (AO SEÑOR) CON CAMPÁS BEN AFINADAS (DE BO SON), ENCOMIÁDELLE CON CAMPÁS DE ALEGRÍA, TODO ESPÍRITO ENCOMIE AO SEÑOR. A segunda liña segue o texto anterior, indica o nome ao que vai dedicada a campá, que deberon escribir SANCTA ANNA e segue coa indicación da data nunha mestura de galego e español. A campá ten unha das máis tardías utilizacións da "Éra" é dicir da "Éra Hispánica", polo que cabe datala 38 anos antes, ou sexa 1511. O 1 de xaneiro do 38 a.C., tras a pacificación oficial de toda Hispania, Octavio Augusto decretou a Aera Hispanica, que se empregou para datar o tempo en Hispania. Éraa Hispánica foi utilizada no sur de Francia e a Península Ibérica, aínda que non tivo a mesma utilización ou permanencia nos diferentes reinos hispánicos. En Castela o seu uso foi suprimido reinando Juan I de Castela, en virtude dun acordo das cortes de Segovia de 1383, posto en práctica desde o 25 de decembro do ano seguinte. En Portugal deixou de ser utilizada no primeiro cuarto do século XV, o 22 de agosto de 1422, baixo o reinado de Juan I de Portugal. WIKIPEDIA Aera Hispanica No medio hai unha cruz con pedestal, característica das campás góticas do século XVI. Na parte inferior, escrita como dixemos en minúscula gótica, di en dúas liñas "asunta esmaria in celum gaudent angeli laudantes ebenedicentes dominum mentem santam espontaneam # ho # " / "norem deo etpatrie liuerationem" que deberon escribir "ASSUMPTA EST MARIA IN COELUM. GAUDENT ANGELI, LAUDANTES BENEDICUNT DOMINUM" Está tomada dunha antífona das vésperas da Asunción. Pode traducirse como MARIA ASUNTA A LOS CEOS, LOS ÁNGELES GOZAN MENTRES ENCOMIAN E BENDÍN AO SEÑOR. A segunda parte é máis complexa: "MENTEM SANCTAM SPONTANEAM HONOREM DEO ET PATRIA LIBERATIONEM" A expresión atópase nas campás máis antigas utilizándose desde o século XIII ata principios do XVI, e ten un significado escuro. Podería traducirse como DE XEITO PIADOSA, E VOLUNTARIAMENTE, SOO EN HONRA DE DEUS E PARA LIBERAR A MIÑA PATRIA. Dise que durante o enterro de Santa Águeda, apareceu un mozo descoñecido, vestido con roupas de seda, que deixou xunto á tumba unha placa de mármore con esta inscrición, que se mostra xunto ao busto da santa, na catedral de Catania. Segundo contan o volcán Etna fixo erupción un ano logo da morte da Santa no 250 e os poboadores de Catania pediron a súa intervención logrando deter lávaa ás portas da cidade. Desde entón é patroa de Catania e de toda Sicilia e dos arredores do volcán e invocada para previr os danos do lume, raios e volcáns. Esta protección podería xustificar a "liberación da patria", que algúns quixeron interpretar, sen ningún motivo, como unha campá asociada aos levantamentos contra as invasións. Utilízase como antífona nas segundas vésperas de Santa Águeda. VÓRTICE, na Lenda Dourada, dálle unha tradución máis poética, referíndose á santa: "Alma santa, xenerosa, honra de Deus e liberadora da súa patria". Unha posible xustificación da popularidade do texto deberíase, precisamente, á consideración de Santa Águeda, en moitos lugares, como a protectora contra as tormentas, os volcáns e outros fenómenos meteorolóxicos devastadores. Este papel de protección noutros lugares débese a San Miguel Arcanxo ou a Santa Bárbara, aínda que esta parece ser unha protectora máis tardía. En consecuencia a campá, dedicada a Santa Águeda, protexería, como a Santa, ao territorio de todo mal, e encomiaría a Deus. No entanto, como vimos, a campá estaría dedicada a Santa Ana. En consecuencia, a oración non se relacionaría con Santa Águeda, senón co papel protector da campá situada, como a dos cuartos, no lugar máis alto da torre, e xa que logo o máis vulnerable da Catedral fronte aos raios e tronos. |
| Terzo (T) |
(2 cordóns) / "IHS # LAUDATE EN INCINBALIS # UENESONAMTIBUS # LAUDATE EN # INCINBALIS # IUBILACIONIBUS # ONIS # SOITUS # " / (2 cordóns) / " # S # ANA # (cruz) LAUDATE DOMINUN # ERA DE MILEQUINIENTUS # EXXXXENUEUE ANOS # " [CG] |
| Medio (M) |
(00) (cruz con pedestal) / (2 cordóns) |
| Medio pé (MP) |
(2 cordóns) / "asunta esmaria in celum gaudent angeli laudantes ebenedicentes dominum mentem santam espontaneam # ho # " / (2 cordóns) / "norem deo etpatrie liuerationem" [mg] |
| Prima | Mi 4 -35 |
| Hum | Fa# 3 -33 |
| Terceira | Sol 4 +45 |
| Quinta | Do 5 -41 |
| Oitava | Fa 5 +00 |
| Toques tradicionais de campás | Horas do reloxo. |
| Toques actuais de campás | Non toca. |
| Cepo | Estrutura de ferro forxado |
| Estado actual |
A estrutura de forxa é de gran interese, posiblemente gótica. Antiga (e perigosa) instalación de tiras de ferro para suxeitar a campá. A campá está manchada de óxido. A campá ten, ademais do mazo externo por gravidade antigo, de extraordinario interese, dous electromazos máis: un vello, probablemente trifásico e seguramente fose de uso, e outro máis moderno, monofásico aínda que non funciona no momento da toma de datos. Electromazo antigo pega alto; electromazo novo pega no seu punto. No caso que ambos funcionen, pon en gravísimo perigo a campá, e se o antigo está en desuso, debería ser desmontado. |
| Mecanismos de toque | Mazo exterior por gravidade - 2 electromazos |
| Actuacións urxentes | Os dous electromazos non deben funcionar ao unísono baixo ningún concepto, xa que poden causar a rotura da campá. |
| Propostas |
Debe restaurarse a fixación da campá, moi coidadosamente, cun proxecto claro, realizado por un ferreiro con técnicas tradicionais. O toque debe realizarse exclusivamente mediante o mazo exterior por gravidade, que estaría idealmente unido ao extraordinario reloxo restaurado. En caso que o reloxo substitúase por un computador, o mecanismo de tiro, situado na sala de campás, debe mover exclusivamente o mazo por gravidade, sen utilizar en ningún caso e baixo ningún concepto, o electromazo. |
| Protección | Protección xenérica ao atoparse nun BIC declarado. No entanto debería incoarse expediente de inclusión da campá e da estrutura como Ben Moble de Interese Cultural, debido ao interese do conxunto. |
| Valoración | En caso de rotura soamente pode ser soldada. Pode ser remplazada por unha réplica. |
| Instalación | A instalación é orixinal e debe ser conservada para protexer a sonoridad e outros valores culturais. Calquera mecanización deberá conservar estas calidades, reproducir os toques tradicionais e permitir os toques manuais. |
Autors da documentación
| |
| Editor da ficha | ÁLVARO MUÑOZ, Mari Carmen; LLOP i BAYO, Francesc |
| Actualización | 26-10-2016 |
| 59 Fotos | |
